Zeldzame Bijbels

Zeldzame Bijbels

1477

Titel: Bible in duytsche
Uitgever: Jacob Jacobszoen van der Meer en Mauricius Yemantszoen van Middelborch, Delft (2°)
Vertaling/Benaming: Delftse Bijbel
Bijzonderheden: Eerste Nederlandstalige gedrukte Bijbel. Bevat enkel het Oude Testament, zonder de Psalmen. Vertaling vanuit de Latijnse Vulgaat. De vertaler – in het colofon ‘enen notabelen meester’ genoemd – is vooralsnog onbekend. De totale oplage van deze uitgave wordt geschat op ongeveer 250 exemplaren. Wereldwijd zijn nog een 60-tal exemplaren gevonden, vrijwel uitsluitend in gespecialiseerde bibliotheken.   
Zeldzaamheid: zeldzaam-6-ster

Foto’s: Met vriendelijke toestemming van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap in Haarlem (NL).

1530

Titel: DAT NIEUWE TESTAMENT; Te wetene Die vier Evangelien ons Heeren Jesu Christi / […]
Uitgever: Tantwerpen / by my Michiel van Hoochstraten / in dye Rape (8°).
Vertaling/Benaming: Vulgaatvertaling met Erasmiaanse invloed
Bijzonderheden: Nergens in Nederland; slechts 4 exemplaren in België bekend: Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Ruusbroecgenootschap en Museum Plantin-Moretus (Antwerpen) en Universiteitsbibliotheek van Gent.
Zeldzaamheidzeldzaam-4-ster

1542

Titel: DEN BYBEL; met groter neersticheyt ghecorrigeert / […]
Uitgever: Gheprent Tantwerpen op die Camerpoort brugghe / inden Schilt van Artoys / By my Jacob van Liesvelt / […] (2°).
Vertaling/Benaming: Laatste (6de) en beste druk van de Liesveltbijbel; vertaler onbekend.
Bijzonderheden: Vooral door de kanttekeningen werd deze bijbel als subversief beschouwd en werd daardoor op de index van verboden boeken geplaatst. Deze uitgave vormde de directe aanleiding tot de terechtstelling van Jacob van Liesvelt in 1545. ‘Ex Libris’-exemplaar van wijlen prof. dr. C.C. de Bruin.
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster

1542

Titel: DAT GEHEELE NIEUWE TESTAMENT met grooter neersticheyt ghecorrigeert / wt die alderoudste en gheapprobeerste copien die welke gedruct zijn Cu[m] Gratia e[t] Privilegio. Ende dat inhoudt van elcken Capittel Sowel vanden Epistolen der Apostolen als der Evangelien
Uitgever: Gheprint Thantwerpen […] / by my Hendrick Peetersen van Middelburch (16°)
Vertaling/Benaming: Herdruk van de z.g. Liesveltbijbel
Bijzonderheden: Extreem zeldzaam. Niet in Poortman, le Long of Darlow & Moule. Noch op STCN of NCC, en verder geen exemplaar bekend in openbare bibliotheken van Europa. Aan vrijwel alle uitgaven van Hendrick Peetersen lagen bijbelteksten aan de basis zoals die van Willem Vorsterman (1528) of Michiel Hillen van Hoochstraten (1531). Voor zover bekend is dit de enige druk van de uitgever waarin een Liesvelttekst geboden wordt.
Zeldzaamheidzeldzaam-6-ster

1548

Titel: Dat Geheel Nieuwe Testament met grooter neersticheyt nu korts te Loeven in duytschen overgeteld wt die Latijnsche Bibele aldaer ghecorrigeert ende gheprint / ende gheapprobeert van die eerweerdighe Heeren Doctooren inder Godheyt specialijck daer toe ghecommitteert […]
Uitgever: Gedrukt in die vermaerde Universiteyt ende Stadt van Loeven / by my Bartholomeus van Grave, 1548 (8°)
Vertaling/Benaming: Leuvense vertaling
Bijzonderheden: Zeldzame eerste druk in een handzaam formaat. Wereldwijd slechts 2 exemplaren bekend: Universitätsbibliothek, Erfurt (Duitsland) en Gereformeerde Bijbelstichting, Leerdam (Nederland). Het exemplaar uit de laatste bibliotheek is incompleet.
Zeldzaamheidzeldzaam-5-ster

1562

Titel: DAT NIEUWE TESTAMENT ons Heeren Iesu Christi.
Uitgever: Lenaert der Kinderen, [Kampen?] (16°)
Vertaling/Benaming: Biestkensvertaling
Bijzonderheden: Zeer zeldzaam. Wellicht in opdracht van Christoffel Plantijn. Slechts 3 exemplaren in Europa. Nederland: Universiteitsbibliotheek, Amsterdam en Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem. Duitsland: Die Ostfriesische Bibliothek, Emden.
Zeldzaamheid: zeldzaam-5-ster

1564

Titel: DEN BIBEL /  Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament.
Uitgever: Zonder drukkersnaam of -plaats, [waarschijnlijk Doperse drukkerij in Franeker] (4°)
Vertaling/Benaming: Biestkensvertaling
Bijzonderheden: In 17de eeuws leer met ribben, goudbestempeld op rug en platten. Goud op snede, geciseleerd. Met uitgebreid familieregister daterend van 1599 tot en met 1691, begonnen door de eigenaar Dirk Alewijn (1571-1637).
9 exemplaren in officiële bibliotheken in Nederland aangetroffen.
Zeldzaamheid:

1579

Titel: DEN BIBEL; Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament. […]
Uitgever: Zonder drukkersnaam of -plaats; (4°).
Vertaling/Benaming: Biestkensbijbel; vertaler onbekend.
Bijzonderheden: Uitsluitend in Nederland 5 exemplaren bekend, waaronder de KB-’s Gravenhage, universiteit van Tilburg en vrije universiteit-Amsterdam (NCC).
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster

1580

Titel: BIBLIA; Dat is, de Gantsche Heylighe Schrift. […]
Uitgever: Jan Canin (I), Dordrecht (2°)
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel
Bijzonderheden: Bevat 5 kaarten en plattegrond van de Tempel in Jeruzalem uit de Geneefse Bijbel. 7 exemplaren in openbare bibliotheken bekend (STCN).
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster

1609

Titel: BIBLIA; Dat is: de gantsche Heylighe Schriftuere / voortijts by Jacob van Liesvelt uitgegaen / na de alder oudtste ende correctste Copijen die gedruckt zijn. Cum Gratia & Privilegio […]
Uitgever: Tot Amstelredam: By Cornelis Claeszoon (2°)
Vertaling/Benaming: Herdruk van de z.g. Liesveltbijbel
Bijzonderheden: Bevat 1 kaart: ‘De Peregrinatie Pauli‘. Niet in Darlow & Moule, noch op STCN of NCC, en verder geen exemplaar bekend in openbare bibliotheken van de Benelux. De titelpagina geeft 1609 als jaar van uitgifte en krijgt een vermelding door Isaac le Long (Zie ‘Boek-zaal’ (1732), p. 570, 874). Wilco C. Poortman vermeldt van dezelfde uitgever echter ook een folio-uitgave van een jaar eerder, uit 1608 (exemplaar uit UB-Amsterdam), maar was hoogstwaarschijnlijk niet bekend met een 1609-uitgave. Poortmans’ vermelding van deze tot dan toe onbekende uitgave werd wellicht gewoon overgenomen uit de beschrijving van le Long (Bijbel en Prent – Deel 1, p. 218).
Zeldzaamheid: zeldzaam-5-ster

1624

Titel: BIBLIA; Dat is, de Gantsche Heylighe Schriftuere […]
Uitgever: Jan Evertsz. Cloppenburg (II), Amsterdam (2°), en François Borsaler, Dordrecht (Nieuwe Testament, 1623)
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel
Bijzonderheden: De blindstempeling op voor- en achterplat bevat figuren met symbolische voorstellingen, zoals o.a. Spes (hoop), Prudentia (behoedzaamheid) en Fides (trouw). Deze uitgave krijgt een vermelding in de bibliografische lijst van Wilco C. Poortman, welke hij waarschijnlijk gewoon overnam uit Boek-zaal der Nederduytsche Bybels door le Long (1732). Op STCN of NCC wordt de uitgave niet gevonden.
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster

1626

Titel: HET NIEUWE TESTAMENT. Waarbij: De CL Psalmen Davids […] door Petrum Dathenum.
Uitgever: Jan Andriesz., Delft (8°); Psalmen: Jan Jansz. Canin, 1626.
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel met aantekeningen van de protestantse theoloog Augustin Marlorat (1506-1562).
Bijzonderheden: Zeer zeldzaam. Niet in Poortman, Le Long of Darlow & Moule. Niet op STCN of NCC (evenmin Psalmen); onbekende editie.
Zeldzaamheid: zeldzaam-6-ster

1630

Titel: BIBLIA: dat is, De gantsche H. Schrift, […] Waarbij: De CL Psalmen Davids […] door Petrum Dathenum.
Uitgever: T’Amsterdam: Gedruckt bij Paulus Aertsz. van Ravesteyn (12°).
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel
Bijzonderheden: In Nederland slechts 2 exemplaren bekend: in UB-Amsterdam en Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem.
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster

1642

Titel: BIBLIA, Dat is: De gantsche H. Schrifture, […]
Uitgever: Jan Frederiksz Stam en Compagnie, Amsterdam (12°) & Dominicus vander Stichel, Amsterdam (drukker)
Vertaling/Benaming: Statenvertaling
Bijzonderheden: Dit Amsterdams Bijbeltje werd uitgegeven met goedkeuring van het stadsbestuur, maar viel buiten de wettelijk erkende Bijbeluitgaven met goedkeuring van de Staten Generaal van de Verenigde Nederlanden. Van deze edities worden de vroege, handzaam-formaat Bijbeltjes nog zelden aangetroffen.
Niet op STCN of NCC. Wereldwijd slechts 3 exemplaren: Staatliche Bibliotheek, Regensburg (Duitsland), Université de Genève (Zwitserland) en Bibliotecario comunale Federiciano, Fano (Italië)
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster

1674

Titel: HET NIEUWE TESTAMENT, of te Alle Boecken des Nieuwen Verbonts onzes Heeren Jesu Christi. […]
Uitgever: Daniel van Gaesbeeck, Leyden (24°).
Vertaling/Benaming: Statenvertaling
Bijzonderheden: Aantrekkelijk bijbeltje in duodecimo, zwart leer (haaieleer) en zilveren boeksloten uit de tijd. Niet in le Long; STCN: slechts 1 exemplaar in Nederland.
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster

1694

Titel: HET NIEUWE TESTAMENT; Van Onze Heer Jesus Christus, […]
Uitgever: Jan Rieuwertsz, ’t Amsterdam (12°).
Vertaling/Benaming: door Reynier Rooleeuw
Bijzonderheden: Postuum uitgegeven en gebruikt in beperkte kring van de Rijnsburger Collegianten
Zeldzaamheid: zeldzaam-5-ster

1714-’13

Titel: BIBLIA; Dat is: de gantsche H. Schrifture […]
Uitgever: Te Dordrecht: by Jacob en Pieter Keur en ’t Amsterdam: by Pieter Rotterdam, en Pieter Rotterdam de jonge, in compagnie
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Bijzonderheden: In groot-folio (2°). Waarbij ingebonden: a) set (6) geografische kaarten door Daniël Stoopendaal; b) Prentenreeks van ‘T Groot Waerelds Tafereel’ door Jacobus Basnage; graveur: Romeyn de Hooghe. Tot Amsterdam, [door] J. Lindenbergh, 1721. Alle geografische kaarten, titelgravure(s) en enkele eindornamenten ingekleurd en gehoogd met goud. De eigentijdse inkleuring is van een onbekende meester. Bijbels met oud-ingekleurde en met goud verwerkte kaarten en/of prenten zijn zeldzaam.
Zeldzaamheid: zeldzaam-4-ster