Zeldzame Bijbels
1477
Titel: Bible in duytsche
Uitgever: Jacob Jacobszoen van der Meer en Mauricius Yemantszoen van Middelborch, Delft (2°)
Vertaling/Benaming: Delftse Bijbel
Bijzonderheden: Eerste Nederlandstalige gedrukte Bijbel. Bevat enkel het Oude Testament, zonder de Psalmen. Vertaling vanuit de Latijnse Vulgaat. De vertaler – in het colofon ‘enen notabelen meester’ genoemd – is vooralsnog onbekend. De totale oplage van deze uitgave wordt geschat op ongeveer 250 exemplaren. Wereldwijd zijn nog een 60-tal exemplaren gevonden, vrijwel uitsluitend in gespecialiseerde bibliotheken.
Zeldzaamheid:
Foto’s: Met vriendelijke toestemming van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap in Haarlem (NL).
1530
Titel: DAT NIEUWE TESTAMENT; Te wetene Die vier Evangelien ons Heeren Jesu Christi / […]
Uitgever: Tantwerpen / by my Michiel van Hoochstraten / in dye Rape (8°).
Vertaling/Benaming: Vulgaatvertaling met Erasmiaanse invloed
Bijzonderheden: Nergens in Nederland; slechts 4 exemplaren in België bekend: Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Ruusbroecgenootschap en Museum Plantin-Moretus (Antwerpen) en Universiteitsbibliotheek van Gent.
Zeldzaamheid:
1542
Titel: DEN BYBEL; met groter neersticheyt ghecorrigeert / […]
Uitgever: Gheprent Tantwerpen op die Camerpoort brugghe / inden Schilt van Artoys / By my Jacob van Liesvelt / […] (2°).
Vertaling/Benaming: Laatste (6de) en beste druk van de Liesveltbijbel; vertaler onbekend.
Bijzonderheden: Vooral door de kanttekeningen werd deze bijbel als subversief beschouwd en werd daardoor op de index van verboden boeken geplaatst. Deze uitgave vormde de directe aanleiding tot de terechtstelling van Jacob van Liesvelt in 1545. ‘Ex Libris’-exemplaar van wijlen prof. dr. C.C. de Bruin.
Zeldzaamheid:
1542
Titel: DAT GEHEELE NIEUWE TESTAMENT met grooter neersticheyt ghecorrigeert / wt die alderoudste en gheapprobeerste copien die welke gedruct zijn Cu[m] Gratia e[t] Privilegio. Ende dat inhoudt van elcken Capittel Sowel vanden Epistolen der Apostolen als der Evangelien
Uitgever: Gheprint Thantwerpen […] / by my Hendrick Peetersen van Middelburch (16°)
Vertaling/Benaming: Herdruk van de z.g. Liesveltbijbel
Bijzonderheden: Extreem zeldzaam. Niet in Poortman, le Long of Darlow & Moule. Noch op STCN of NCC, en verder geen exemplaar bekend in openbare bibliotheken van Europa. Aan vrijwel alle uitgaven van Hendrick Peetersen lagen bijbelteksten aan de basis zoals die van Willem Vorsterman (1528) of Michiel Hillen van Hoochstraten (1531). Voor zover bekend is dit de enige druk van de uitgever waarin een Liesvelttekst geboden wordt.
Zeldzaamheid:
1548
Titel: Dat Geheel Nieuwe Testament met grooter neersticheyt nu korts te Loeven in duytschen overgeteld wt die Latijnsche Bibele aldaer ghecorrigeert ende gheprint / ende gheapprobeert van die eerweerdighe Heeren Doctooren inder Godheyt specialijck daer toe ghecommitteert […]
Uitgever: Gedrukt in die vermaerde Universiteyt ende Stadt van Loeven / by my Bartholomeus van Grave, 1548 (8°)
Vertaling/Benaming: Leuvense vertaling
Bijzonderheden: Zeldzame eerste druk in een handzaam formaat. Wereldwijd slechts 2 exemplaren bekend: Universitätsbibliothek, Erfurt (Duitsland) en Gereformeerde Bijbelstichting, Leerdam (Nederland). Het exemplaar uit de laatste bibliotheek is incompleet.
Zeldzaamheid:
1562
Titel: DAT NIEUWE TESTAMENT ons Heeren Iesu Christi.
Uitgever: Lenaert der Kinderen, [Kampen?] (16°)
Vertaling/Benaming: Biestkensvertaling
Bijzonderheden: Zeer zeldzaam. Wellicht in opdracht van Christoffel Plantijn. Slechts 3 exemplaren in Europa. Nederland: Universiteitsbibliotheek, Amsterdam en Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem. Duitsland: Die Ostfriesische Bibliothek, Emden.
Zeldzaamheid:
1564
Titel: DEN BIBEL / Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament.
Uitgever: Zonder drukkersnaam of -plaats, [waarschijnlijk Doperse drukkerij in Franeker] (4°)
Vertaling/Benaming: Biestkensvertaling
Bijzonderheden: In 17de eeuws leer met ribben, goudbestempeld op rug en platten. Goud op snede, geciseleerd. Met uitgebreid familieregister daterend van 1599 tot en met 1691, begonnen door de eigenaar Dirk Alewijn (1571-1637).
9 exemplaren in officiële bibliotheken in Nederland aangetroffen.
Zeldzaamheid:
1579
Titel: DEN BIBEL; Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament. […]
Uitgever: Zonder drukkersnaam of -plaats; (4°).
Vertaling/Benaming: Biestkensbijbel; vertaler onbekend.
Bijzonderheden: Uitsluitend in Nederland 5 exemplaren bekend, waaronder de KB-’s Gravenhage, universiteit van Tilburg en vrije universiteit-Amsterdam (NCC).
Zeldzaamheid:
1580
Titel: BIBLIA; Dat is, de Gantsche Heylighe Schrift. […]
Uitgever: Jan Canin (I), Dordrecht (2°)
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel
Bijzonderheden: Bevat 5 kaarten en plattegrond van de Tempel in Jeruzalem uit de Geneefse Bijbel. 7 exemplaren in openbare bibliotheken bekend (STCN).
Zeldzaamheid:
1609
Titel: BIBLIA; Dat is: de gantsche Heylighe Schriftuere / voortijts by Jacob van Liesvelt uitgegaen / na de alder oudtste ende correctste Copijen die gedruckt zijn. Cum Gratia & Privilegio […]
Uitgever: Tot Amstelredam: By Cornelis Claeszoon (2°)
Vertaling/Benaming: Herdruk van de z.g. Liesveltbijbel
Bijzonderheden: Bevat 1 kaart: ‘De Peregrinatie Pauli‘. Niet in Darlow & Moule, noch op STCN of NCC, en verder geen exemplaar bekend in openbare bibliotheken van de Benelux. De titelpagina geeft 1609 als jaar van uitgifte en krijgt een vermelding door Isaac le Long (Zie ‘Boek-zaal’ (1732), p. 570, 874). Wilco C. Poortman vermeldt van dezelfde uitgever echter ook een folio-uitgave van een jaar eerder, uit 1608 (exemplaar uit UB-Amsterdam), maar was hoogstwaarschijnlijk niet bekend met een 1609-uitgave. Poortmans’ vermelding van deze tot dan toe onbekende uitgave werd wellicht gewoon overgenomen uit de beschrijving van le Long (Bijbel en Prent – Deel 1, p. 218).
Zeldzaamheid:
1624
Titel: BIBLIA; Dat is, de Gantsche Heylighe Schriftuere […]
Uitgever: Jan Evertsz. Cloppenburg (II), Amsterdam (2°), en François Borsaler, Dordrecht (Nieuwe Testament, 1623)
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel
Bijzonderheden: De blindstempeling op voor- en achterplat bevat figuren met symbolische voorstellingen, zoals o.a. Spes (hoop), Prudentia (behoedzaamheid) en Fides (trouw). Deze uitgave krijgt een vermelding in de bibliografische lijst van Wilco C. Poortman, welke hij waarschijnlijk gewoon overnam uit Boek-zaal der Nederduytsche Bybels door le Long (1732). Op STCN of NCC wordt de uitgave niet gevonden.
Zeldzaamheid:
1626
Titel: HET NIEUWE TESTAMENT. Waarbij: De CL Psalmen Davids […] door Petrum Dathenum.
Uitgever: Jan Andriesz., Delft (8°); Psalmen: Jan Jansz. Canin, 1626.
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel met aantekeningen van de protestantse theoloog Augustin Marlorat (1506-1562).
Bijzonderheden: Zeer zeldzaam. Niet in Poortman, Le Long of Darlow & Moule. Niet op STCN of NCC (evenmin Psalmen); onbekende editie.
Zeldzaamheid:
1630
Titel: BIBLIA: dat is, De gantsche H. Schrift, […] Waarbij: De CL Psalmen Davids […] door Petrum Dathenum.
Uitgever: T’Amsterdam: Gedruckt bij Paulus Aertsz. van Ravesteyn (12°).
Vertaling/Benaming: Deux-Aesbijbel
Bijzonderheden: In Nederland slechts 2 exemplaren bekend: in UB-Amsterdam en Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem.
Zeldzaamheid:
1642
Titel: BIBLIA, Dat is: De gantsche H. Schrifture, […]
Uitgever: Jan Frederiksz Stam en Compagnie, Amsterdam (12°) & Dominicus vander Stichel, Amsterdam (drukker)
Vertaling/Benaming: Statenvertaling
Bijzonderheden: Dit Amsterdams Bijbeltje werd uitgegeven met goedkeuring van het stadsbestuur, maar viel buiten de wettelijk erkende Bijbeluitgaven met goedkeuring van de Staten Generaal van de Verenigde Nederlanden. Van deze edities worden de vroege, handzaam-formaat Bijbeltjes nog zelden aangetroffen.
Niet op STCN of NCC. Wereldwijd slechts 3 exemplaren: Staatliche Bibliotheek, Regensburg (Duitsland), Université de Genève (Zwitserland) en Bibliotecario comunale Federiciano, Fano (Italië)
Zeldzaamheid:
1674
Titel: HET NIEUWE TESTAMENT, of te Alle Boecken des Nieuwen Verbonts onzes Heeren Jesu Christi. […]
Uitgever: Daniel van Gaesbeeck, Leyden (24°).
Vertaling/Benaming: Statenvertaling
Bijzonderheden: Aantrekkelijk bijbeltje in duodecimo, zwart leer (haaieleer) en zilveren boeksloten uit de tijd. Niet in le Long; STCN: slechts 1 exemplaar in Nederland.
Zeldzaamheid:
1694
Titel: HET NIEUWE TESTAMENT; Van Onze Heer Jesus Christus, […]
Uitgever: Jan Rieuwertsz, ’t Amsterdam (12°).
Vertaling/Benaming: door Reynier Rooleeuw
Bijzonderheden: Postuum uitgegeven en gebruikt in beperkte kring van de Rijnsburger Collegianten
Zeldzaamheid:
1714-’13
Titel: BIBLIA; Dat is: de gantsche H. Schrifture […]
Uitgever: Te Dordrecht: by Jacob en Pieter Keur en ’t Amsterdam: by Pieter Rotterdam, en Pieter Rotterdam de jonge, in compagnie
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Bijzonderheden: In groot-folio (2°). Waarbij ingebonden: a) set (6) geografische kaarten door Daniël Stoopendaal; b) Prentenreeks van ‘T Groot Waerelds Tafereel’ door Jacobus Basnage; graveur: Romeyn de Hooghe. Tot Amsterdam, [door] J. Lindenbergh, 1721. Alle geografische kaarten, titelgravure(s) en enkele eindornamenten ingekleurd en gehoogd met goud. De eigentijdse inkleuring is van een onbekende meester. Bijbels met oud-ingekleurde en met goud verwerkte kaarten en/of prenten zijn zeldzaam.
Zeldzaamheid: