CASTELLIO, Sebastiaan

Nieuwe Testament, 1618
Joris Abrams, Leiden (voor Hendrick Dircksz)

In 1515 wordt Sebastiaan Castellio in de Savoie, Frankrijk geboren. Op twintig-jarige leeftijd studeert hij de letteren aan het Collège de la Trinité te Lyon met een voorkeur voor Latijn en Grieks. Rond deze tijd moet hij in aanraking zijn gekomen met de hervormingsgedachte welke een diepe indruk op hem maakt. In 1541 vertrekt hij naar het protestantsvriendelijke Straatsburg waar hij relaties aanknoopt met Calvijn. In 1543 verhindert deze echter de aanstelling van Castellio tot predikant omwille van zijn aparte opvattingen over bepaalde theologische kwesties. Wanneer Castellio enkele daarvan tegenover Calvijn verdedigt, ontvangt hij zijn ontslagbrief als rector. De spanning tussen de twee zou ertoe leiden dat Castellio na een inbeschuldigingstelling spreekverbod krijgt van de raad van Genève. Later komt hij in contact met vooraanstaande geleerden zoals Socinus en David Jorisz., de wederdoper uit Delft, waar hij levendige discussies mee voert. In 1551 verschijnt zijn Latijnse Bijbelvertaling die zich verheugde in twee herdrukken. De felste tegenstand tegen Castellio breekt uit door zijn pleidooi voor tolerantie als protest tegen de verbranding van Michaël Servet, de Spaanse arts en anti-trinitariër, in 1553. Intussen verschijnen er verschillende vertalingen van klassieke werken van zijn hand. Beschuldigingen komen er ook voor zijn Latijnse vertaling van een boek van de anti-trinitariër Bernardino Ochino. Hierna schijnt Castellio plannen te hebben gehad naar veiliger oorden te trekken zoals Polen of Transsylvanië. Een slepende ziekte verhindert de verbanning die hem boven het hoofd hing. Waarschijnlijk door een hartkwaal stierf Castellio in 1563 toen hij 48 jaar was.

Het Nieuwe Testament uit 1618 is een Nederlandse vertaling van de Latijnse tekst van Castellio.