Van tijd tot tijd kunnen we interessante Nederlandstalige Bijbels aan onze collectie toevoegen, hetzij door schenkingen, overnames van particulieren of door aankopen binnen het professionele circuit. Sommigen onderscheiden zich door hun uitgave, conditie, uitvoering of zeldzaamheid. Onder het thema ‘Biblia Neerlandica – Uitgelicht’ willen we een aantal pareltjes uit onze bibliotheek speciaal belichten.
Dos-à-dos-boekband
De dos-à-dos-binding is een Franse benaming voor twee (of meerdere) boekwerken die dezelfde boekband delen. Bij een bovenaanzicht toont de binding een S-vorm waarbij twee boekblokken het achterplat met elkaar delen en twee ruggen of achteromslagen in de tegengestelde richting staan. Interessant is dat men in het Frans ook wel de term les reliures jumelles gebruikt – jumelles betekent ‘tweeling’. 
Deze merkwaardige binding werd voornamelijk toegepast bij complementaire godsdienstige boeken, zoals een kerk- en een gezangenboek. Meestal worden ze aangetroffen in de vorm van een Bijbel of Nieuwe Testament in combinatie met een Psalmen- of gezangenbundel. Gewoonlijk waren ze handzaam van formaat voor gebruik tijdens kerkdiensten. De uitvoering kon verschillen van al dan niet met goud bestempeld kalfsleer tot de kostbare, met gekleurde zijde en zilverdraad geborduurde exemplaren. Dit type binding was vooral in Engeland populair in de periode van 1600-1640. Zeer sporadisch worden ze ook aangetroffen in het Frans, Deens, Duits en Nederlands. In de Lage Landen is dit type boekband nooit echt doorgebroken. Ze zijn dus – zelfs in een sobere uitvoering – extreem zeldzaam.
In vakliteratuur wordt soms gesuggereerd dat een koper zich dit soort boekje aanschafte voor het comfort. Iemand hoefde bij de kerkgang geen twee of meer afzonderlijke boekjes te dragen. Deze hypothese is echter twijfelachtig, aangezien de verschillende boekdelen meestal ook samen ingebonden werden in een veel voorkomende klassieke boekband. De dos-à-dos-binding is ook nauwelijks gebruiksvriendelijker bij het navigeren. Deze aparte boekbinding was dus exclusief en een hebbeding dat vooral een vrouwelijk publiek kon charmeren.
Nieuwe Testament en de Psalmen (1638)
Het exemplaar dat in de Biblia Neerlandica-bibliotheek bewaard wordt is een uitgave van het Nieuwe Testament, uitgegeven in 1638 door de beroemde, Leidse drukker-uitgever Paulus Aertsz van Ravesteyn en draagt het signatuur van Barend Langenes. Het aanvullend boekje is een Psalmenberijming van Petrus Datheen van hetzelfde jaar, allebei in klein 12°-formaat (10,7 x 5,5 cm).
Deze uitgave van het Nieuwe Testament is op zich al uiterst zeldzaam. Naast ons exemplaar is wereldwijd enkel de universiteitsbibliotheek in Leiden (NL) in het bezit van dezelfde uitgave, maar dan in een klassieke boekband.
Nadere informatie over de uitgave:
GEGEVENS:
Band 1) HET NIEUWE TESTAMENT [Statenbijbel]; Ofte alle Boecken des Nieuwen Testament onzes Heeren Iesu Christi. Nu eerst, Door last van de H. M. Heeren Staten Generaal…’ […]. Tot Leyden, By Paulus van Ravesteyn/ Voor de Weduwe ende Erfghenamen van wijlen Hillebrant Iacobsz van Wouw, Ordinaris Drukkers van de H. M. H. Staten Generael […], 1638.
Band 2) De CL Psalmen des Propheten Davids. / By P. Dathenus. Leyden, by P.A. van Ravesteyn, 1638.
Titelblad
Op zoek naar een nieuwe ‘thuis’ voor een antieke Bijbel of een Bijbel/kerkboek met goud- of zilverbeslag? Wij bieden gratis onze expertise aan om hierbij te helpen.
Neem vrijblijvend contact met ons op via het contactformulier.
