VAN BERGHEN, Adriaen

Het Nieuwe Testament, 1523
Antwerpen

Rond het jaar 1500 wordt Adriaen van Berghen te Antwerpen als drukker gesignaleerd. Na een aantal verhuizingen vind hij in 1519 een vaste stek in het pand “Int Gulden Missael, op [of : buyten] die Cammerpoort brugghe, Cammerstrate”. Zoals meer drukkers in deze periode was Van Berghen eveneens boekverkoper. Vooral vanaf 1522 krijgen de producten van zijn pers een ander karakter. Nu spitst hij zich meer toe op reformatorische werken. In oktober 1522 komt hij in aanraking met de justitie en wordt veroordeeld tot gevangenisstraf. Maar dit weerhoudt hem er niet van om in de tweede helft van 1523, als eerste drukker in de Nederlanden, een vertaling van het Nieuwe Testament van Luther uit te geven. In 1534 wordt Van Berghen door de schout van Antwerpen betrapt op het bezit van een voorraad “ketterse” boeken. In zijn daaropvolgende verdediging ontkende hij de boeken ooit te hebben gezien en beweerde hij dat de voorraad behoorde tot de bagage van reizigers die veelvuldig voorbij zijn bedrijf passeerden. De uitspraak viel uit in zijn voordeel. Maar Van Berghen werd hierdoor niet afgeschrikt, want de verkoop van verboden boeken ging onverminderd door. In juli 1535 zat hij weer in gevangenschap en werd het jaar daarop veroordeeld tot een pelgrimage. Nu week Van Berghen uit naar Holland, maar de productie van zijn drukkerij ging voort.

In 1542 ontdekte men in zijn huis in Delft een groot aantal verboden boeken. Het daarop volgende rechterlijk ingrijpen werd hem fataal want hij werd op 2 oktober 1542 veroordeeld tot de dood.