Koperbeslag

1599 >

Titel: BIBLIA SACRA; Dat is, De geheele Heylighe Schrifture bedeylt int oudt ende nieu Testament.
Uitgever: eerst T’ Antwerpen: By Ian Moerentorf (Jan Moretus, schoonzoon en opvolger van Christoffel Plantijn).
Vertaling/Benaming: Leuvense Bijbel, door Nicolaes van Winghe.
Binding: In klein-folio (2°). Contemporaine boekband; kalfsleder met lijnkaders in blindstempeling over houten platten. Rug over 5 nerven, overtrokken met een beschermende, lederen zeem.
Beslag: 8 messing hoeken, middenornamenten en sluitingen met lederen aanzetstukken. Strippen over de hele lengte van de scharnieren.

Titelgravure

Details beslag

1601 >

Titel: HET NIEUWE TESTAMENT; ons Heeren Jesu Christi.
Uitgever: T Hantwerpen: By Jan (I) van Keerberghen / inde Cammerstraet inde gulden sonne
Vertaling/Benaming: door Nicolaes van Winghe; zogenaamde Leuvense Bijbel (naar de herdruk van 1601).
Binding: In octavo (8°); Luxe-uitgave in kalfsleder over houten platten, rug over 4 ribben/nerven; rijkelijk versiert met goudstempeling: brede rand en rozetjes over het gehele oppervlak van beide platten, bloemmotieven en rozetten op de rug. Goud op snee, geciseleerd.
Beslag: 2 messing sluitingen met ornamentele motieven.

Titelpagina

1636-37

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Leyden: By Paulus Aertsz. van Ravesteyn. Voor de Weduwe ende Erfgenamen van wijlen Hillebrant Jacobsz. van Wouw.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel (1ste druk)
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 6 ribben/nerven, lijnkaders in blindstempeling.
Beslag: Geslagen koperbeslag: 8 hoeken, scharnierstrippen, middenstukken en sluitingen. Dit model wordt ook wel eens het ‘Ravesteijn-beslag’ genoemd.

Titelgravure

1649

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Te ’s Graven-Hage: By de Weduwe ende Erfgenamen van wijlen Hillebrant Jacobsz. van Wouw.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 8 ribben/nerven.
Beslag: Gegoten koperbeslag: 8 hoeken, middenstukken en sluitingen in de zogenaamde kwabstijl, ook wel oorschelpstijl genoemd. Deze stijl was in het midden van de 17de eeuw vooral in Nederland erg populair en was een kruisbestuiving tussen de toenmalige medische wetenschap en de kunst. Het nogal aparte design werd geïnspireerd door menselijke organen. Door de zachte en vloeiende vormen lijkt het boekbeslag te smelten. De stijl doen enigszins denken aan de Jugendstil of Art Nouveau uit het begin van de 20ste eeuw. Toch was het succes van korte duur. Statenbijbels met dit soort beslag komen dan ook zelden voor.

Titelgravure

Klamparm

Hoek & klamp

Middenstuk

1654

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Amsterdam: By Paulus Aertsz. van Ravesteyn
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 7 ribben/nerven.
Beslag: Gegoten koperbeslag: 8 hoeken en sluitingen in de vorm van getorste slotpilaren. Dit messing of geelkoper beslag wordt ook wel het ‘engelenbeslag’ genoemd. Anders dan bij putti, die in de beeldende kunst als gevleugelde, naakte kindjes (meestal jongetjes) worden afgebeeld, is op dit boekbeslag enkel het gelaat van kinderen te zien. Ze zijn verwerkt in de muiters, aanzetstukken, hoekstukken en slotpilaren of klamparmen. In deze laatste zijn de kopjes geflankeerd met vleugels, een allusie naar engeltjes. Naast de grote Statenbijbels van het drukkershuis Van Ravesteyn, is dit soort beslag aangetroffen op volgende edities:

Biblia; door Pieter Loymans & Marten de Bot te Dordrecht in 1648 (voor Jacob Colom, Amsterdam)
Biblia; door Jan Barentsen Smient (Dordrecht) & Helmich van Cappel (Gorinchem) in 1662.

Muiter / aanzetstuk

Klamparm

Hoekstuk

1654

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Amsterdam: By Paulus Aertsz. van Ravesteyn
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 5 ribben/nerven. Lijnkaders en middenornament in de vorm van een versierde kompasroos in blindstempeling.
Beslag: Geslagen messingbeslag: 8 hoeken, klampen en boeksloten. De bewegende onderdelen van de sluitingen zijn leren riempjes die met messing spijkers aan het achterplat genageld zijn. De hoekstukken en sloten zijn gegraveerd door een contemporaine hand en bevatten ornamentele en florale motieven. Deze techniek is het resultaat van handwerk en komt veel vaker voor op zachter edelmetaal, zoals zilverbeslag. Dit soort versieringen op messing is exclusief en schaars.

Beslag recto-zijde

Hoekbeslag verso-zijde

Titelgravure

Boekslot

Gegraveerd hoekbeslag

1656

1662

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Gorinchem: By Helmich van Cappel, in Compagnie met Ian Barentsen Smient tot Dordrecht. Drukker: Tot Dordrecht, Gedruckt by Jacob Braat, in de Werckende Hoop. Anno 1662.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In folio (2°); rode marokijnleren boekband met versieringen en medaillon in goudstempeling, rug over 7 ribben/nerven.
Beslag: Gegoten koperbeslag: boeksloten in de vorm van getorste slotpilaren en 8 stijlverwante hoekstukken. De opengewerkte onderdelen van muiters en aanzetstukken tonen hartfiguurtjes. Centraal in de opengewerkte hoekstukken ovale, dadelpit-vormige knopjes.

1702

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, […] Van nieuws uijt D.M. Luthers Hoogh-Duijtsche Bybel in onse Neder-landsche tale getrouwelyck over-geset […]
Uitgever: Tot Amsterdam: By Jacob Lindenberg, Boekverkoper op ’t Rokkin.
Vertaling/Benaming: Lutherbijbel of Lutherse vertaling
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 6 ribben/nerven, lijnkaders in blindstempeling.
Beslag: Gegoten koperbeslag: 2 getorste slotpilaren; 8 opengewerkte hoeken, muiters en aanzetstukken in een sierlijke, verfijnde vorm; apart design dat zelden voorkomt.

Titelgravure

1702

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Dordrecht: Hendrick, Jacob & Pieter Keur; Amsteldam: Marcus Doornick en Pieter Rotterdam.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 6 ribben. Lijnkaders en centraal medaillon in blindstempeling op de platten.
Beslag: Opengewerkt, gegoten koperbeslag in een frivool hartmotief met een iets uitlopende punt (vooral bij de hoekstukken). De toegepaste stijl en gebruikte stippeltechniek in de afwerking geven het beslag een elegante uitstraling.

Titelgravure

Koperbeslag-detail

Koperbeslag-detail

1714

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Dordrecht: Jacob & Pieter Keur; Amsteldam: Pieter Rotterdam en Pieter Rotterdam de jonge.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 7 ribben. Lijnkaders en medaillon in blindstempeling.
Beslag: Gegoten koperbeslag, naar het model van de ‘getorste pilaren’. Eén van de meest gebruikelijke modellen op Statenbijbels in folio en kanselbijbels.

Titelgravure

1714-13

Titel: BIBLIA; Dat is, De gantsche H. Schrifture, …
Uitgever: Te Dordrecht: by Jacob en Pieter Keur. t’ Amsterdam: by Pieter Rotterdam; en Pieter Rotterdam de jonge, in compagnie.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 6 ribben/nerven, lijnkaders in blindstempeling.
Beslag: Gegoten koperbeslag: 8 hoeken en 2 (getorste) slotpilaren; opengewerkte muiters en aanzetstukken in een zeldzaam, charmant design.

Titelgravure

1722

Titel: HET NIEUWE TESTAMENT; Onzes Liefs Heeren Jesu Christi, …
Uitgever: Deventer: By Warner te Nuyl, woonende in de Lange-Bisschopstraat.
Vertaling/Benaming: Biestkensvertaling of Biestkensbijbel
Binding: In octavo (8°); kalfsleder over houten platten, rug over 4 ribben/nerven, lijnkaders in blindstempeling.
Beslag: Koperbeslag: 8 hoeken, siernoppen en 2 ingewerkte sluitingen.

Titelpagina

1729

Titel: BIBLIA; Dat is, de gantsche H. Schrifture …
Uitgever: Te Dordrecht, by Pieter & Jacob Keur.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In groot-folio (2°); kalfsleder over houten platten, rug over 7 ribben, lijnkaders en medaillons in blindstempeling.
Beslag: Gegoten koperbeslag, naar het model van de zogenaamde ‘uitjes’ of ‘hartjes’.

Titelgravure

1748

Titel: BIBLIA; dat is, De gansche H. Schriftuer, […] naar de overzettinge van D.M. Luthers.
Uitgever: t’ Amsterdam. Gedrukt voor ’t Consistorie der Luthersche Gemeente.
Vertaling/Benaming: Lutherbijbel of Lutherse vertaling
Binding: In kwarto (4°); kalfsleder over houten platten, rug over 5 ribben/nerven, lijnkaders in blindstempeling.
Beslag: Gegoten koperbeslag: 2 slotpilaren; 8 hoeken, muiters, aanzetstukken en middenstukken. Prachtig design in een sierlijke, verfijnde vorm. Op de middenstukken staat een zwaan afgebeeld, wat kenmerkend is voor Luthersche bijbels. Dit boekbeslag wordt enkel aangetroffen op kwarto-uitgaven van een Nederlandse Lutherbijbel (uitgaven 1725 en 1748) en komt zelden voor.

Titelgravure

1748

Titel: BYBEL; Dat is, de gansche H. Schrift, …
Uitgever: Te Gorinchem, By Nicolaas Goetzee.
Vertaling/Benaming: Statenbijbel of Statenvertaling
Binding: In folio (2°); groen marokijnleder over houten platten, rug over 5 ribben. Platten afgeboord met florale stempels en centraal medaillon in goudstempeling.
Beslag: Gegoten beslag met 8 hoeken en dubbele boeksloten. De boeksloten bevatten een ovaal applique met een bloemmotiefje. Hoeken en muiters zijn fijn afgeboord met een kabellijn. Erg opvallend in het design zijn de onderdelen van een gewas die vertrekken vanuit de binnenste zijde van het hoekbeslag en muiters. Figuren die doen denken aan vruchtdragende maïsplanten met centraal tussen het loof een uitstekende kolf. De ontwerper van dit exceptioneel boekbeslag is onbekend, evenmin de boekbinder van de luxe-boekband met prachtige goudstempeling.